Иқтисоди рақамӣ: омили муҳими рушди устувор

Details

Published on Tuesday, 08 April 2025 15:53

Имрӯз ҷаҳони муосир бо суръати баланд ба сӯи рақамикунонӣ ҳаракат мекунад. Истифодаи технологияҳои рақамӣ дар тамоми бахшҳои иқтисодиёт ба як зарурат табдил ёфтааст. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон борҳо дар суханрониҳои худ таъкид намудаанд, ки "рақамикунонӣ ва рушди технологияҳои иттилоотӣ на танҳо барои иқтисодиёт, балки барои тамоми ҷомеа аҳамияти бузург дорад". Дар шароити муосир, ки рақобат дар бозори ҷаҳонӣ шиддат мегирад, давлатҳои пешрафта аз имкониятҳои рақамикунонӣ васеъ истифода мебаранд, то иқтисоди худро самараноктар гардонанд ва сатҳи зиндагии мардумро беҳтар созанд.

Иқтисоди рақамӣ ҳамчун як соҳаи стратегии рушд на танҳо ба соҳаи технологияҳои иттилоотӣ, балки ба тамоми бахшҳои хоҷагии халқ таъсир мерасонад. Дар Тоҷикистон низ ин раванд аҳамияти махсус пайдо кардааст. Президенти кишвар дар Паёми худ ба Маҷлиси Олӣ қайд намуданд, "рушди  иқтисоди рақамӣ имкон медиҳад, ки равандҳои  истеҳсолӣ ва хизматрасонӣ ба сатҳи нав бардошта шаванд ва идоракунии давлатӣ низ самараноктар гардад".

Ҳамчунин, рушди иқтисоди рақамӣ имконият фароҳам меорад, ки тиҷорати хурду миёна рушд ёбад, зеро рақамикунонӣ хароҷотро коҳиш дода, шаффофият ва дастрасии хизматрасониҳоро беҳтар месозад. Бо ворид намудани технологияҳои рақамӣ, низоми пардохтҳои ғайринақдӣ рушд мекунад ва иқтисодиёт аз шаклҳои суннатӣ ба шаклҳои инноватсионӣ мегузарад. Имрӯзҳо дар Тоҷикистон низомҳои бонкии рақамӣ фаъолона рушд меёбанд, ки ин ба шаҳрвандон имкони истифодаи пардохтҳои электронӣ ва идоракунии молиявиро тавассути платформаҳои онлайн фароҳам меорад.

Дар доираи стратегияҳои рушди миллӣ, аз ҷумла "Стратегияи миллии рушди Тоҷикистон барои давраи то соли 2030", ки аз ҷониби Пешвои миллат пешниҳод шудааст, ба иқтисоди рақамӣ таваҷҷуҳи хоса дода мешавад. Ҳадафи асосӣ ин аст, ки Тоҷикистон то соли 2030 ба ҷомеаи рақамӣ табдил ёбад ва  тамоми бахшҳои ҳаёт бо технологияҳои иттилоотӣ ва коммуникатсионӣ таъмин карда шаванд.

Бо мақсади амалисозии ин стратегия, солҳои 2025-2030 ҳамчун солҳои рушди иқтисоди рақамӣ эълон шудаанд, ки дар ин давра татбиқи лоиҳаҳои бузург дар самти рақамикунонӣ, васеъ кардани шабакаҳои интернетӣ, таҳкими амнияти рақамӣ ва омӯзиши мутахассисони соҳаи технологияҳои иттилоотӣ ба нақша гирифта шудааст. Тавре ки Президенти мамлакат қайд карданд, "бе рушди иқтисоди рақамӣ ва ворид намудани технологияҳои навин, ноил шудан ба рушди устувори иқтисодӣ ғайриимкон аст".

Бо рушди иқтисоди рақамӣ дар Тоҷикистон имкониятҳои нав пайдо мешаванд. Аз ҷумла, рақамикунонии идоракунии давлатӣ ба шаффофияти фаъолияти давлатӣ мусоидат намуда, боиси кам шудани ҳолатҳои коррупсионӣ мегардад. Ҳамзамон, рушди тиҷорати рақамӣ имконият медиҳад, ки соҳибкорони ватанӣ молу маҳсулоти худро дар бозори ҷаҳонӣ муаррифӣ намоянд ва рақобатпазирии худро баланд бардоранд.

Аммо, дар баробари ин, мушкилоти муайян низ вуҷуд доранд. Пеш аз ҳама, масъалаи амнияти киберӣ ва муҳофизати маълумоти шахсӣ аҳамияти калон дорад. Ҳамзамон, на ҳама қишрҳои ҷомеа имконият доранд, ки аз технологияҳои рақамӣ истифода баранд, бинобар ин, бояд барномаҳои омӯзишӣ роҳандозӣ шаванд, то шаҳрвандон дониши кофӣ дар бораи иқтисоди рақамӣ ва истифодаи технологияҳои нав дошта бошанд.

Иқтисоди рақамӣ на танҳо як ҷузъи рушди муосир аст, балки воситаи муҳими пешбурди иқтисоди миллӣ ва беҳтарсозии сатҳи зиндагии мардум мебошад. Тоҷикистон бо роҳбарии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қадамҳои устувор ба сӯи рақамикунонӣ мегузорад ва барои рушди иқтисоди рақамӣ тадбирҳои муҳим меандешад. Солҳои 2025-2030 барои Тоҷикистон солҳои муҳим дар ин самт хоҳанд буд, ки дар ин давра татбиқи лоиҳаҳои инноватсионӣ ва рушди инфрасохтори рақамӣ ба сатҳи нав бардошта хоҳад шуд. Танҳо бо истифодаи дуруст ва самараноки имкониятҳои иқтисоди рақамӣ мо метавонем ба рушди устувор ноил шавем ва дар ҷомеаи ҷаҳонӣ мавқеи худро тақвият бахшем.

Фурқатҷон ОЛИМОВ,

донишҷӯи бахши 4-и ДПДТТ дар

шаҳри Хуҷанд ба номи академик М.С.Осимӣ,

“Ҳақиқати Суғд”